Wat u altijd al wilde weten over koksbuizen

Wetenswaardigheden rond traditionele koksbuizen

De koksbuis met een dubbele rij knopen is overal ter wereld het summum van goede werkkleding. Marie-Antoine Carême, de vader van de Franse haute cuisine, beschreef koksbuizen als eerste. Ze staan nu nog steeds voor orde en echte vakmanschap. Wij hebben interessante wetenswaardigheden verzameld over dit traditionele accessoire.

Twee koks met koksbuizen in jeans en wit schort

Waarom zitten de knopen bij koksjassen voor vrouwen links en bij de mannen rechts?

Is het u al eens opgevallen? Alhoewel de knopen bij koksbuizen in principe zowel links als rechts kunnen zitten, dragen de vrouwen de knopen bij voorkeur links. Mannelijke koks dragen koksbuizen met de knopen aan de rechterzijde. Waar komt deze voorliefde vandaan?

Koks met donkerblauwe en beide koksbuizen

Koksbuizen voor mannen worden rechts dichtgeknoopt

Bij overhemden en colberts voor heren zitten de knopen rechts, zodat mannen bij koksbuizen gewoon dat doen wat ze gewend zijn als ze hun koksjas dichtdoen. De gangbare verklaring is dat mannen aan het einde van de zestiende eeuw hun degen voornamelijk links droegen om deze zo snel mogelijk met hun rechterhand te trekken. De knopen aan de rechterkant voorkwamen op deze manier dat hun rechterhand aan de knopen van hun jas bleef haken. Tegenwoordig dragen mannen en koks gelukkig geen zwaarden of sabels meer aan hun zij, maar toch bleef in de huidige mode de voorliefde voor de plaats van de knopen.

Koksjassen voor vrouwen hebben de knopen links

Het speculeren over waarom bij vrouwen de knopen links zitten is veel spannender en gevarieerder dan de degentheorie bij de mannen. In de historische modewetenwetenschap doen vier theorieën de ronde als het gaat om de plaats van de knopen. Deze theorieën vinden alle vier hun oorsprong in de vrouwenmode aan het begin van de negentiende eeuw.

Theorie #1
Knopen op dameskleding was als dure modeverschijning slechts voor rijke dames weggelegd. De eerste theorie gaat ervan uit dat rijke dames niet zelf hun blouse dichtknoopten, maar dit overlieten aan personeel. Ook dit personeel was meestal rechtshandig, waardoor het dichtknopen aan de linkerkant makkelijker was. Modewetenschappers vinden deze theorie echter onwaarschijnlijk, omdat van modeontwerpen niet bekend is dat er met personeel rekening werd gehouden.

Theorie #2
Waarschijnlijk beschermde de afwijkende plaats van knopen ook tegen onzedelijke gedachtes: als een blouse tussen de knopen niet aansluit, is inkijk mogelijk. Om de verlokking voor te zijn, zo luidt de tweede theorie, werden hemden van vrouwen links gesloten. De echtgenoot, die traditioneel rechts van de vrouw liep, kon dus niet naar binnen kijken.

Theorie #3
Volgens de derde theorie had de plaats van de knopen een praktische achtergrond: in een dameszadel, dat in de negentiende eeuw ook voor vrouwen het zelfstandig rijden mogelijk maakte, zaten vrouwen zijdelings te paard, met het lichaam naar rechts gedraaid. Met de knopen aan de linkerkant werd ze beschermd tegen de wind, die niet door de openingen tussen de knopen naar binnen kon komen.

Theorie #4
Knopen aan de linkerkant waren ook praktisch voor moeders die de borst gaven. De vierde theorie gaat er van uit dat vrouwen die hun baby op hun rechterarm dragen makkelijker met hun linkerhand hun blouse open kunnen doen, als de knopen aan de linkerkant zitten.

Onze tip

Of links of recht, of man of vrouw – koksbuizen kennen door de bolknopen aan de andere kant het praktische voordeel dat men de voorkant bij viezigheid gewoon om kan slaan. Op deze manier kan de kok in een handomdraai schone kledij presenteren.

Wat betekenen de kleuren van koksbuizen en koksknopen?

Traditioneel stonden de knopen voor de ervaring die een kok had.

In traditionele restaurants kent men nog steeds een kleurencode bij de koksknopen, die koks in opleiding van hun chefs onderscheidt. In de hierarchie bij traditionele restaurants staan de koks in opleiding, met witte koksknopen op hun koksbuis, op de onderste trede van de ladder. Na afloop van hun opleiding mogen zij hun witte door zwarte knopen vervangen, als teken dat ze hun beroepsopleiding succesvol hebben afgerond. Draagt een kok in de keuken blauwe knopen, dan is hij voor koude gerechten verantwoordelijk. De kok voor bijgerechten en soepen draagt een koksjas met groene knopen, rode knopen zijn voorbehouden aan degene die de sauzen maakt. De lossere omgangsvormen in de gastronomie en keukens maken deze strikte onderscheiding overbodig. Daarom zoeken steeds meer koks de kleur van de knopen uit op basis van hun persoonlijke voorkeur of in lijn met de stijl van het restaurant.

Hebben de kleuren van biezen een betekenis?

In tegenstellling tot de kleur van koksknopen heeft de kleur van de koksbuis zelf of de bies geen speciale betekenis. De traditionele koksjas is daarom wit, omdat wit textiel makkelijk schoon is te houden. Nieuwe wastechnieken en verbeterde wasmiddelen reinigen nu ook kokskleding in het zwart, olijf, taupe, roze of blauw, zonder problemen of verkleuringen. De biezen, de qua kleur dus geaccentueerde zoomnaden, bieden een extra mogelijkheid om uw bedrijfskleding een bijzondere touch te geven, zodat u zich of uw keukenpersoneel qua kleding kunt aanpassen aan de stijl van uw restaurant.

*Leveringen zijn alleen mogelijk binnen Nederland. Ca. 3-5 werkdagen levertijd, tenzij anders vermeld. Alle prijzen excl. BTW en verzendkosten.

*Leveringen zijn alleen mogelijk binnen Nederland. Ca. 3-5 werkdagen levertijd, tenzij anders vermeld. Alle prijzen incl. BTW en excl. verzendkosten.